Luc van Loon legt uit hoe je spiergroei en spierherstel bevordert

In het kader van de Nationale Wetenschapsagenda beantwoorden experts van het Maastricht UMC+ in de rubriek 'In gesprek met...' één van de vragen die zijn gesteld aan de wetenschap. Deze keer bespreekt prof. dr. Luc van Loon, hoogleraar bewegingswetenschappen, de volgende vraag: Hoe kan spiergroei en -herstel worden bevorderd?

"Eigenlijk is het een wonder dat wij nog steeds rondlopen. In wezen ben je namelijk een compleet ander mens dan twee maanden geleden. Voortdurend is je lichaam bezig om spierweefsel af te breken en weer opnieuw aan te maken. Per dag wordt er zo'n één tot twee procent van al je spiereiwit vervangen door nieuw materiaal. Na ongeveer twee maanden besta je dus uit compleet nieuwe spieren. Dat proces gaat je hele leven lang zo door, maar bij het ouder worden gaat de afbraak soms sneller dan de opbouw. Oudere mensen krijgen dan ook vaker te kampen met mobiliteitsproblemen. Het is daarom belangrijk om voldoende aandacht te hebben voor het in stand houden van de spieren. Maar niet alleen bij het ouder worden zou je daar op moeten letten. Als je bijvoorbeeld met een gebroken been wordt opgenomen in het ziekenhuis en plat op bed ligt, verlies je al binnen vijf dagen een aanzienlijke hoeveelheid spiermassa en spierkracht. Maar ook bij andere ziektes als diabetes en hart- en vaatziekten kampen patiënten met spierproblematiek. En bij kanker is cachexie (ernstige vermagering) een veelvoorkomend probleem. In Maastricht zoeken we naar methodes om verlies van spiermassa en kracht zoveel mogelijk te minimaliseren en behoud en het bevorderen ervan te optimaliseren.

Twee factoren zijn van bijzonder belang om een gezonde spieropbouw in stand te houden of te zelfs te bevorderen: eiwit en fysieke activiteit. Het lijkt dus eenvoudig: voldoende eiwitten tot je nemen en genoeg bewegen. Dat is ook zeker waar, maar om een optimaal resultaat te behalen komt er veel meer bij kijken. Timing is van belang, type eiwitten, bewegingspatroon en ga zo maar door. Nog niet zo heel lang geleden hebben we aangetoond dat je letterlijk bent wat je zojuist gegeten hebt. We konden gelabelde aminozuren (bouwstenen van eiwitten) die werden ingespoten bij een koe één op één terug vinden bij proefpersonen die de melk van die koe dronken. Vijf uur nadat de vrijwilligers de melk van de koe binnenkregen, bleek zo'n tien procent van de gelabelde aminozuren rechtstreeks te zijn ingebouwd in nieuw spierweefsel. Je bent dan ook letterlijk wat je eet.

Het blijkt dat je de opname van de hoeveelheid eiwit op diverse manieren kunt beïnvloeden. Zo worden eiwitten uit gemalen vlees (zoals gehakt) bijvoorbeeld beter opgenomen in spieren dan eiwitten uit een biefstuk. En ook van zogenoemde 'snelle' eiwitten (zoals wei-eiwit) wordt meer opgenomen in de spieren dan van 'langzame' eiwitten (zoals caseïne). Naast dat deze eiwitten sneller worden verteerd, wordt er dus ook meer van gebruikt in spierweefsel. Belangrijk om te beseffen is dat je eigenlijk nooit enkel en alleen eiwitten binnenkrijgt. Voedingsmiddelen bestaan ook uit koolhydraten, vetten en meer. Ook dat kan een rol spelen in eiwitopname. Maar we kunnen nog meer doen om spieropbouw te optimaliseren.

Iedereen weet dat voldoende inspanning belangrijk is voor een gezond gestel. Wat voldoende beweging inhoudt om spiermassa en kracht te behouden verschilt echter van persoon tot persoon. Voor een topatleet is dat natuurlijk anders dan iemand van 65+. Maar beweging heeft ook een interessante invloed op de opname van eiwitten. Wanneer vóór de maaltijd een fysieke inspanning wordt geleverd, wordt namelijk meer van het geconsumeerde eiwit omgezet in spierweefsel, oplopend tot ongeveer twintig procent. Met name voor oudere mensen is het bijvoorbeeld een goed advies om zelf boodschappen te doen en actief bezig te zijn voorafgaand aan het nuttigen van de maaltijd. Dit gegeven is ook voor patiënten zinvol om te weten. Voor een geplande operatie of bijvoorbeeld voor een belastende chemotherapie kan het verstandig zijn om spieren te trainen om periodes van immobiliteit en op bed liggen te overbruggen. Maar natuurlijk kan iedereen er zijn voordeel mee doen om bewust om te gaan met het combineren van voeding en inspanning. Om met een misschien wat veel gehoord, maar toch ontzettend belangrijk advies af te sluiten: Eet gevarieerd, eet gezond, kauw goed en zorg voor voldoende inspanning."

Meer weten?

Onderzoek naar spieren wordt uitgevoerd bij de afdeling Bewegingswetenschappen van de Universiteit Maastricht/Maastricht UMC+ binnen de research unit M3 (Muscle Metabolism Maastricht). In de brochure 'de menselijke motor' is meer informatie te vinden over het onderzoekveld van Luc van Loon.

Lees ook

Meld je aan voor de Gezond Idee nieuwsbrief

Foto MUMC+
Sluit de enquête