Bestaat gezonde suiker?

Allereerst is het goed dat we ons steeds meer bewust worden van het vaak zeer hoge suikergehalte in onze dagelijkse voeding. In onze voeding zitten veel verborgen suikers, zeker in kant en klaar-producten. Ik merk tegelijkertijd ook dat we soms een beetje doorslaan in onze angst voor suiker. Je hoeft suiker niet volledig uit je leven te bannen, al blijft 'af en toe genieten' de boodschap.

Eerst een korte uitleg: suiker of sacharose is een natuurlijke zoetstof die van nature in voedingsmiddelen zit, bijvoorbeeld in fruit, maïs, suikerriet, honing en suikerbiet. Daarnaast komen er ook andere, natuurlijke suikers in voedingsmiddelen voor zoals melksuiker (lactose) en vruchtensuiker (fructose). Aardappels en granen bevatten ook suikers in de vorm van zetmeel, maar die hebben geen zoete smaak.

Geraffineerde suiker is suiker die in de fabriek is gezuiverd, zoals kristalsuiker, rietsuiker, basterdsuiker en druivensuiker. Veel online 'voedingsexperts' pleiten ervoor om die bewerkte (geraffineerde) suikers te verbannen. Ze claimen dat 'natuurlijke' suikers – zoals honing, kokosbloesemsuiker, ahornsiroop, agavesiroop, gedroogde vruchten et cetera – veel gezonder en beter voor je lichaam zijn. Bijvoorbeeld omdat er gunstige voedingsstoffen in zitten, zoals mineralen en vezels.

Er verschijnen dan ook regelmatig 'suikerloze' recepten of recepten met 'gezonde suikers' op food- en gezondheidssites waar in plaats van bewerkte suiker bijvoorbeeld gedroogde dadels, honing of vijgen worden gebruikt. Het is dan goed om te weten dat de samenstelling van geraffineerde en natuurlijke suikers nagenoeg gelijk is. Ook natuurlijke suikers zijn evengoed vooral fructose en sucrose, dezelfde suikers als uit riet- of bietsuiker. En de hoeveelheden mineralen en vezels in natuurlijke suikers zijn zo minimaal dat ze verwaarloosbaar zijn.

Én, in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, maakt ons lichaam geen onderscheid tussen bewerkte suikers en natuurlijke suikers. Alle suikers worden door je lichaam op dezelfde manier verwerkt en afgebroken tot glucose, de 'brandstof' voor je lichaam. Spijtig genoeg leveren geraffineerde en natuurlijke suikers ook ongeveer dezelfde hoeveelheid calorieën. De zogeheten 'suikervrije recepten' bevatten in werkelijkheid vaak dus net zoveel suiker als recepten met bewerkte suiker. Met als nadeel dat de zoetkracht van natuurlijke suikers vaak minder is en je er dus meer van moet gebruiken, met extra calorieën als gevolg.

Helaas gaat de vlieger van 'gezonde suiker' dus niet op en blijft suiker gewoonweg keihard suiker. Geniet er dus van, maar dan wel met mate.

Nicole Hendriks,
Diëtiste en coördinator Voeding & kwaliteit aan het Maastricht UMC+

Uitleg koolhydraten

Suikers, zetmeel en vezels zijn verschillende vormen van koolhydraten in onze voeding. Suikers en zetmeel zijn koolhydraten die een belangrijke bron van energie zijn voor het lichaam. Vooral voor onze hersenen en rode bloedcellen zijn koolhydraten erg belangrijk. De Gezondheidsraad adviseert dat wie gezond wil eten (als volwassenen), 40 tot 70% van zijn energie uit koolhydraten haalt. 

Goede koolhydraatbronnen zijn vooral volkoren graanproducten (zoals volkorenbrood en volkorenpasta), aardappels, peulvruchten, groente en fruit. Koolhydraatrijke producten die arm zijn aan voedingsstoffen – zoals frisdrank, koek, gesuikerde toetjes en snoep – kun je beter in heel beperkte mate eten.
Meer over koolhydraten