Mond, spraak, arm? Beroerte alarm!

1 Wat is een beroerte?

Bij een beroerte gaat er iets mis met de bloedtoevoer in de hersenen. De officiële medische naam luidt niet voor niks CVA: Cerebro Vasculair Accident. Zo'n ‘ongeluk’ kan verschillende vormen aannemen.

• Een herseninfarct: een verstopping in de bloedvaten door een bloedpropje, slagaderverkalking of een combinatie daarvan. Hierdoor stroomt er te weinig bloed naar een deel van de hersenen, dat zo een tekort aan zuurstof en voedingsstoffen krijgt. Als gevolg daarvan sterven de hersencellen op die plaats af en vallen lichaamsfuncties uit. Ongeveer 80 procent van de mensen met een beroerte heeft een herseninfarct.
• Een hersenbloeding: er knapt of lekt een bloedvat in de hersenen. Het bloed dat daardoor in en rond de hersenen stroomt, beschadigt hersenweefsel en veroorzaakt verlies van hersenfuncties.
• Een TIA (Transient Ischemic Attack): ook dit is een beroerte, maar een voorbijgaande. Een TIA is een tijdelijke afsluiting van een bloedvat in de hersenen die binnen 24 uur over gaat. Soms zelfs binnen een paar minuten. Maar een TIA kan een voorbode zijn van een zwaarder herseninfarct, dus het is belangrijk te onderzoeken wat de afsluiting heeft veroorzaakt.

2 Waarom krijg je een beroerte?

Een beroerte kan veel oorzaken hebben, maar vaak is het de slechte kwaliteit van de binnenwand van de bloedvaten. Zo is bij patiënten boven de 50 jaar meestal sprake van atherosclerose (slagaderverkalking). Daarnaast kan een herseninfarct veroorzaakt worden door een stolsel, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van een vernauwing in de halsslagader of bepaalde hartritmestoornissen. Erfelijkheid kan een rol spelen, evenals ouderdom, verhoogde bloeddruk, verhoogd cholesterol, suikerziekte, roken, overgewicht en te weinig lichaamsbeweging.

3 Hoe herken je een beroerte?

Een beroerte heeft drie veel voorkomende symptomen: een scheef hangende mond, plotseling onduidelijk of onsamenhangend praten en/of een ineens verlamde of slappe arm. Onthoud als ezelsbruggetje: mond-spraak-arm: beroerte alarm!

Als een of meer van deze klachten zich voordoen, moet zo snel mogelijk 112 worden gebeld. Hoe sneller je erbij bent, hoe minder schade een beroerte kan veroorzaken. Minder vaak voorkomende symptomen van een CVA zijn: een been waarin de kracht plotseling wegvalt, wazig of slechts met één oog zien, plotselinge ongewoon ernstige hoofdpijn, duizeligheid en tintelingen. Een TIA heeft dezelfde symptomen, maar die verdwijnen meestal weer snel. Toch moet je ook dan alarm slaan: je weet op het moment immers niet of het om een TIA of een CVA gaat.

4 Kun je het risico op een beroerte beperken?

Een beetje zuinig zijn op je bloedvaten helpt. Dat doe je door:
• niet te roken
• niet of maar met mate alcohol te drinken
• op je gewicht te letten
• gezond en afwisselend te eten, met veel groente en fruit en weinig zout
• dagelijks tenminste een halfuur te bewegen
• langdurige stress waar mogelijk te mijden
• jaarlijks de huisarts te bezoeken om je bloeddruk, bloedsuiker, hartslag en cholesterol te laten controleren.

5 Wat kunnen de gevolgen zijn van een beroerte?

Die zijn per persoon verschillend, al naar gelang ook van de plaats in de hersenen waar de bloeding of het infarct heeft plaatsgevonden. Er zijn lichamelijke gevolgen, zoals verlamming, verlies van spierkracht en epilepsie. Ook zijn er mentale gevolgen. Patiënten hebben moeite met concentreren, nadenken of praten, maar ook hun stemming en persoonlijkheid kunnen veranderen.

Herstel gaat moeizaam: vijf jaar na een beroerte kan een groot deel van de patiënten nog steeds niet helemaal voor zichzelf zorgen. Veel patiënten worden nooit meer de oude. Maar snelheid is alles: hoe eerder iemand met een beroerte medische hulp krijgt, hoe minder ernstig de gevolgen.

Schrijf je in voor de Gezond Idee nieuwsbrief