Angstig / angststoornis? Dit moet je weten
Als je heftige angstklachten hebt zonder dat er sprake is van een reële bedreiging en je daardoor belemmerd wordt in je dagelijks leven, kan er sprake zijn van een angststoornis.
De meeste angststoornissen ontstaan tussen het 25ste en 44ste jaar. Paniekstoornissen, fobieën, acute of posttraumatische stressstoornissen (PTSS), dwangstoornissen en piekerstoornissen zijn de bekendste. Voor het ontstaan van zo’n stoornis is niet één specifieke oorzaak aan te wijzen. Het is een combinatie van genetische aanleg, ingrijpende gebeurtenissen in de opvoeding of de omgeving en karakter.
Zo herken je een angststoornis
Mensen die aan een angststoornis lijden, hebben vaak last van:
- hoofdpijn
- buikpijn
- slaapproblemen/nachtmerries
- depressie
- prikkelbaarheid/nervositeit
- gebrek aan eetlust
- concentratieproblemen
- bange voorgevoelens
- spanning en onrust
- angst voor allerlei klachten
Angstig? Dit zijn goede zelfhulptips
- Probeer te achterhalen waar je angsten vandaan komen.
- Stel jezelf de twee hamvragen: 1) Heb ik invloed op de angst? en 2) Past deze angst bij mijn situatie?
- Vraag je af waar je nu écht blij van wordt in het leven, wat écht waarde voor je heeft. Probeer dat te realiseren.
- Praat erover met mensen die belangrijk voor je zijn of met lotgenoten. Zo ontstaat begrip.
- Daag jezelf uit door telkens een klein stapje verder te zetten. Elke vooruitgang verkleint de angst.
- Sport en ga naar buiten. Actief bezig zijn en frisse lucht zijn voor iedereen goed. Bewegen kan het risico op een angststoornis zelfs verkleinen.
- Wees matig met alcoholgebruik en vermijd drugs: die dempen de angst tijdelijk maar kunnen het op den duur juist versterken.
Iemand angstig? Zo kun je helpen
- Toon begrip. Bagatelliseer de angst niet.
- Stimuleer de betrokken persoon om hulp te zoeken of schakel die zo nodig zelf in.
- Heb oog voor elke stap vooruit, hoe klein ook. Dat motiveert en versterkt gewenst gedrag.
- Probeer de angst te begrijpen door er zoveel mogelijk informatie over te verzamelen.
- Vraag of je kunt helpen, maar voorkom dat je erin meegesleurd wordt.
- Wees een steunpilaar voor naasten (bijvoorbeeld de kinderen) en let op hun behoeften.
- Zorg goed voor jezelf; zoek eventueel zelf steun.
De angst te lijf
Achter bijna elke negatieve emotie gaat een behoefte schuil. Als je boos bent, voel je je bijvoorbeeld niet gehoord. Ben je verdrietig, dan wil je getroost worden. Als je bang bent, snak je naar geruststelling. In het laatste geval is het slim om jezelf twee hamvragen te stellen: 1) Heb ik invloed op de angst? en 2) Past deze angst bij mijn situatie? Vaak zullen beide vragen met ‘nee’ beantwoord kunnen worden. In plaats van vechten, voorkomen of verdoven kun je dan beter proberen te achterhalen welke onvervulde behoefte er achter die angst zit. En zelfs als je twee keer ‘ja’ moet antwoorden omdat de angst reëel is (bijvoorbeeld bij kanker), heb je weliswaar geen invloed op dat bange gevoel, maar wel op je gedrag. Hoe afschuwelijk je situatie ook is, er is misschien toch nog wel iets te bedenken wat je - naast die angst en stress - plezier geeft.
Wat ook helpt, is weten dat angst en stress bij het leven horen, dat gedachten niet altijd waar hoeven te zijn, dat niemand 100 procent angstvrij is en dat het ook positieve kanten heeft. Met zelfhulpboeken en goede gesprekken kom je ook een eind.
Beheerst de angst echter je hele leven, dan is het zinvol professionele hulp te zoeken. Naast allerlei andere behandelingen (zoals traumatherapie, cognitieve gedragstherapie en medicijnen) leer je met de zogenaamde Acceptance Commitment Therapy (ACT) de behoeften achter de angst te herkennen en aan te pakken. Zo word jij de baas van je angst in plaats van andersom. Want vechten tegen onvermijdelijke zaken gaat uiteindelijk ten koste van een waardevol leven.
Hoe Acceptance Commitment Therapy precies werkt, kun je bijvoorbeeld lezen op www.icm.nl/extra, zoek op ‘tien tips om flexibeler met problemen om te gaan’.
Lees meer over angst en paniek
Ondersteuning nodig?
Bel met de Psychische Gezondheidslijn: T 0900-903 903 9 (20 cent per minuut).
Voor contact met lotgenoten, steun en advies: T 0900-200 87 11 (30 cent per minuut)
Meer info?
- Kijk voor meer informatie over angst op http://www.adfstichting.nl/
- Nuttige tips over het omgaan met angst vind je onder meer op: http://www.omgaanmetangst.nl/ en www.psychischegezondheid.nl/meer-weten-over-angst
- Speciaal voor kinderen is er de website http://www.bibbers.nl/
