HPV-vaccinatie van jouw kind: wel of niet doen?

Wordt jouw kind 10 jaar, dan krijg je een uitnodiging voor de HPV-vaccinatie. Ook jongens krijgen deze uitnodiging. Veel mensen twijfelen of ze hun kind tegen HPV moeten laten vaccineren omdat ze bang zijn voor bijwerkingen of niet precies snappen waarom een vaccinatie nodig is. Maar, de vaccinatie is heel veilig en voorkomt baarmoederhalskanker in bijna 90% van de gevallen, vertelt Charlotte Penders, verpleegkundig specialist van Maastricht UMC+ en gespecialiseerd in HPV. Zij geeft uitleg en advies.

‘Zowel jongens als meisjes krijgen de HPV-prik, zodat het virus zich zo min mogelijk verspreidt. De prik beschermt ook tegen 6 andere soorten kanker zoals kanker aan de mond- en keelholte, penis of schaamlippen.’

HPV-virus en baarmoederhalskanker: hoe zit het precies?

Het Humaan Papillomavirus dat we kortweg HPV noemen, is een virus dat van mens op mens wordt overgedragen via de slijmvliezen. ‘We komen bijna allemaal op enig moment in ons leven in aanraking met het virus. Het virus verspreidt zich voornamelijk door seksueel contact, dat is bijna niet te vermijden,’ vertelt Penders, ‘want een condoom beschermt goed tegen een soa, maar niet volledig tegen HPV. Er is ook geen behandeling. En je merkt er niks van als je het virus bij je draagt.’

In veel gevallen ruimt je lijf het virus op. Dat duurt één tot twee jaar. Echter, soms veroorzaakt het HPV-virus afwijkingen in de cellen van bijvoorbeeld de baarmoedermond. De afwijkende cellen kunnen vanzelf verdwijnen. Maar ze kunnen zich ook ontwikkelen tot (voorstadia van) kankercellen. Om dat te voorkomen, vaccineren we tegen HPV.

Hoe werkt een HPV-vaccinatie?

Een vaccinatie bestaat uit twee prikken waarbij kleine deeltjes HPV-virus worden ingespoten. Deze deeltjes zijn niet meer actief. Het lichaam reageert hierop door antistoffen aan te maken. Een vaccinatie traint je lichaam dus eigenlijk om te reageren wanneer een HPV-infectie ‘binnenkomt’. Als je kind in de toekomst seksueel actief wordt en in aanraking komt met het virus, herkent het lichaam de virusdeeltjes en kan het lichaam dit gemakkelijker opruimen. Zo kun je een HPV-infectie voorkomen. Er bestaan verschillende types van het HPV-virus. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vaccineert kinderen tegen type 16 en 18. Deze types zorgen namelijk het vaakst voor ernstige celafwijkingen en baarmoederhalskanker.

‘Je kind wordt niet ziek van de prik’, weet Penders: ‘Het vaccin is heel veilig en er zijn geen aanwijzingen voor ernstige langdurige bijwerkingen, zoals onvruchtbaarheid of blijvende vermoeidheid. Na de vaccinatie kan je kind eventueel wel wat last hebben van pijn aan de arm of heel soms van een grieperig gevoel. Maar, dat gaat binnen een paar dagen weer over.’

Hoe meer mensen met een prik, hoe groter de kans dat de ziekte verdwijnt
Hoe meer mensen gevaccineerd zijn tegen het HPV-virus, hoe minder besmetting voorkomt en hoe groter de kans dat de ziekte in de toekomst verdwijnt. In Nederland is de vaccinatiegraad ‘maar’ 60%, benadrukt Penders: ‘In Scandinavische landen wordt er meer gevaccineerd. Daar komen HPV-gerelateerde kankers minder voor. Ook het aantal gevallen met baarmoederhalskanker is daar lager. Dat is een belangrijke reden om ook jongens te vaccineren tegen het HPV-virus.’

Een investering voor de toekomst

Misschien ben je er als ouder nog niet zo mee bezig. HPV is een seksueel overdraagbare aandoening dus waarom zou jij je kind al zo jong laten vaccineren? Toch is het belangrijk om hier nu al over na te denken. Een vaccinatie helpt namelijk het beste als je nog geen HPV-besmetting hebt gehad. ‘Door kinderen te vaccineren voordat ze seksueel actief zijn, weten we zeker dat ze nog nooit met het virus in aanraking zijn gekomen en kunnen we een besmetting voorkomen die op de langere termijn het risico op kanker vergroot. Vind jij je kind met 10 jaar nog te jong, doe het dan in ieder geval voor zijn of haar 13e!’, roept Penders op.

‘Het HPV-vaccin is zo eigenlijk een investering in de toekomst van je kind,’ benadrukt Penders, want meer vaccinaties betekent minder HPV-besmettingen en minder besmettingen betekenen minder risico op baarmoederhalskanker en andere soorten kanker.’ Op den duur hoopt ze dat het mogelijk is om vrouwen met een HPV-vaccinatie uit te sluiten van vervelende onderzoeken, zoals een uitstrijkje met eendenbek of een colposcopie. Je krijgt een colposcopie bij een afwijkend uitstrijkje. Met een speciale microscoop zoekte de gynaecoloog in de baarmoederhals naar voorstadia van baarmoederhalskanker. Als die er zijn wordt er een klein stukje weefsel uit weggenomen.  

Wat zijn de nadelen als ik mijn kind niet vaccineer tegen HPV?

‘Toegegeven, op korte termijn zijn er weinig risico’s als jij besluit om je kind niet te vaccineren’, vertelt Penders. ‘Daartegenover staat dat op lange termijn die risico’s er wel degelijk zijn. Van het HPV-virus zelf merk je niets. Bij mannen testen we het niet eens.’ Ook afwijkingen aan de cellen van de baarmoedermond gaan meestal ongemerkt en zonder veel klachten.

Sommige vrouwen komen erachter als ze bij de huisarts komen, met afwijkende afscheiding of onverwacht bloedverlies. Anderen worden opgeroepen voor het bevolkingsonderzoek (vanaf 30 jaar) en hun uitstrijkje wijst op HPV in combinatie met afwijkende cellen in de baarmoedermond ‘Dit laatste hoeft overigens niet altijd te wijzen op kanker’, benadrukt Penders. ‘In sommige gevallen is een behandeling nodig.’

HPV-cijfers

De cijfers liegen er niet om. Van de 855 gevallen van baarmoederhalskanker overleden 216 vrouwen in 2021. In 71% van de gevallen had een besmetting voorkomen kunnen worden met een vaccin (bron: RIVM). Ook een groot deel van de kankergevallen aan de vagina, schaamlip, de penis, de anus en de mond- en keelholte, kan voorkomen worden met een HPV-prik op jonge leeftijd.

Lees hier meer over de HPV-vaccinatie

Lees ook: Het HPV-virus: de onbekende veroorzaker van keelkanker

 

HPV
Foto iStock
Sluit de enquête