Gezond bewegen

Veel zitten ook ongezond voor fitte mensen

zitten ongezond
Foto iStock
Dat te veel zitten ongezond is en een risico vormt voor diabetes type 2 was al eens eerder aangetoond, maar dit blijkt ook te gelden voor mensen die regelmatig sporten en die als fit worden beschouwd. Deze conclusie trekken Maastrichtse wetenschappers na onderzoek bij deelnemers aan De Maastricht Studie. Zelfs fitte mensen lijken risico te lopen bij te veel zitten.

Het onderzoek richtte zich op deelnemers aan De Maastricht Studie. Dat is een grote studie naar de oorzaken en gevolgen van diabetes type 2 en andere chronische ziekten. Voor die studie worden in totaal meer dan achtduizend mensen jarenlang medisch gevolgd en onderzocht. De deelnemers vallen in de leeftijdscategorie 40-75 jaar en bestaan uit mensen met en zonder diabetes. Deelnemers aan De Maastricht Studie kregen beweegmeters om hun dagelijkse activiteiten te registreren. Dat levert hardere, meer betrouwbare gegevens op dan ingevulde vragenlijsten. 

Invloed zitgedrag op cardio-metabole gezondheid

Bij bijna 2000 deelnemers aan De Maastricht Studie werd onderzocht of veel zitten (ook wel sedentair gedrag genoemd), beweging met een hogere intensiteit en fitheid invloed hebben op de zogenoemde cardio-metabole gezondheid. Cardio-metabole ziektes zijn onder meer diabetes, het metabool syndroom (een voorstadium van diabetes) en obesitas. Uit de onderzoeksresultaten bleek dat veel zitten, weinig beweging met een hoge intensiteit en een lage fitheid (los van elkaar) samenhingen met een hoger risico op diabetes en het metabool syndroom.

Ook werd gekeken naar de gecombineerde effecten van zitgedrag, beweging en fitheid op de cardio-metabole gezondheid. Wat de onderzoekers vaststelden, is dat diabetes en het metabool syndroom het vaakst voorkwam bij mensen met een combinatie van lage fitheid/veel sedentair gedrag of met een combinatie lage fitheid/weinig lichamelijk activiteit.

Eye-opener

Opvallend was dat óók de combinatie hoge fitheid/veel sedentair gedrag samenhangt met een hoger risico op diabetes of het metabool syndroom. Onderzoeker Jeroen van der Velde: "Dat mogelijk zelfs fitte mensen gezondheidsrisico's lopen als ze veel zitten, is een eye-opener. We denken al gauw dat sporten ziektes als diabetes voorkomt. Maar veel zitten, bijvoorbeeld op de bank voor de tv, of in de auto, of op het werk uren achter de PC, blijkt wel degelijk een risicofactor te zijn, ook al ben je voor de rest fit."

Staan in plaats van zitten

Om het risico op cardio-metabole ziektes te minimaliseren, lijkt het daarom belangrijk om niet alleen veel te bewegen en regelmatig te sporten, maar ook om het zittende bestaan zo veel mogelijk te beperken. In eerder onderzoek berekenden de onderzoekers dat als je 30 minuten zitten vervangt door 30 minuten lopen dit al een gunstig effect kan hebben op je gezondheid. Zelfs staan in plaats van zitten ging samen met een betere cardio-metabole gezondheid en een kleiner risico op diabetes, zo bleek uit het Maastrichtse onderzoek.

"Omdat meerdere zaken tegelijk zijn gemeten, weten we niet zeker wat precies oorzaak en gevolg is. Dit moeten blijken uit toekomstig onderzoek, waarbij deze metingen worden herhaald en veranderingen in de gezondheid (bijvoorbeeld het krijgen van diabetes) kunnen worden bepaald. Dan kunnen we ook beter bepalen hoeveel zitgedrag we moeten vermijden en hoeveel beweging we precies nodig hebben en in welke intensiteit om ziektes te voorkomen of zo lang mogelijk uit te stellen."

Lees ook:

gezond idee