Maastricht UMC+
In de week van 18 november is er wereldwijd aandacht voor verantwoord antibioticagebruik. "Het is dan ook zinvol om stil te staan bij de onwetendheid rondom anitbioticagebruik", stelt Suzan van Mens.
Griep en verkoudheid moet je uitzieken
Het is najaar en dus koud en nat buiten. De tijd van het jaar ook waarin veel Nederlanders kampen met griep of verkoudheid. "Kwalen waarbij het in veel gevallen zinloos is om antibiotica te gebruiken", legt Suzan van Mens uit. "Antibiotica genezen namelijk infecties die veroorzaakt zijn door bacteriën doordat ze de bacteriën doden of remmen ze in hun groei. Maar griep, keelpijn en verkoudheid worden vaak veroorzaakt door een virus. Daartegen helpen antibiotica niet. Voor griep of verkoudheid bestaat er geen afdoende medicatie, je moet ze letterlijk uitzieken."
Antibiotica werken alleen tegen bacteriën
Ze legt uit: "Antibiotica zijn stoffen die werkzaam zijn tegen bacteriën, maar niet tegen virussen. Antibiotica worden toegediend wanneer iemand een bacteriële infectie heeft, in de hoop dat de bacterie dan sterft. Ze zijn vrij specifiek en werken alleen tegen bepaalde bacteriën en omdat er veel soorten bacteriën zijn, zijn er ook veel soorten antibiotica."
Snel en goedkoop
Antibiotica worden niet voor niets vaak hét geneesmiddel van de vorige eeuw genoemd. Dankzij antibiotica zijn veel ziektes zoals een hersenvlies- of longontsteking niet langer dodelijk. Antibiotica werken ook nog eens snel en zijn vaak goedkoop. Maar er is een probleem: door veelvuldig gebruik van antibiotica worden bacteriën resistent. Dat betekent dat een bacterie bestand wordt tegen een bepaald antibioticum.
Antibioticaresistentie gevaar volksgezondheid
"Antibioticaresistentie vormt een serieuze bedreiging voor de wereldwijde volksgezondheid," legt Suzan van Mens uit. "Wanneer artsen te snel en te veel antibiotica voorschrijven, kunnen bacteriën resistent worden, met als gevolg dat deze bacteriën niet meer bestreden kunnen worden. Om te voorkomen dat deze levensreddende medicijnen hun werk niet meer kunnen doen, is goed antibioticabeleid daarom van essentieel belang."
Terughoudend antibioticavoorschrijfbeleid
Gelukkig zijn artsen in ons land terughoudend bij het voorschrijven van antibiotica. Zeker als je het vergelijkt met de landen om ons heen. Nederland staat wereldwijd in de top van landen waar antibiotica het minst vaak worden voorgeschreven. Ze worden alleen gegeven als het echt nodig is.
Suzan Van Mens: "We zien dat antibioticaresistentie direct gekoppeld is aan gebruik. Omdat we in Nederland altijd redelijk terughoudend zijn geweest met het gebruik van antibiotica, doen we het verhoudingsgewijs goed qua resistentie. In landen waar veel antibiotica worden gebruikt, zien we in toenemende mate resistente bacteriën. Dat vormt een fors probleem voor de gezondheidszorg en in sommige landen eist dit echt al levens."
Zeker bij mensen die zijn opgenomen in een ziekenhuis en die vaker antibiotica nodig hebben, vinden we ook in Nederland resistente bacteriën. Suzan van Mens: "Terwijl we juist deze zieke mensen goed willen kunnen blijven behandelen voor hun bacteriële infectie. Daarom zet het antibioticateam van het Maastricht UMC+ zich in voor verantwoord antibioticagebruik: zij kijken mee of antibiotica terecht zijn voorgeschreven, of het juiste middel is gekozen en of het niet te lang wordt gegeven."
Tips voor verantwoord antibioticagebruik:
- Gebruik antibiotica alleen als het echt noodzakelijk is en altijd op voorschrift van een arts;
- Koop in het buitenland nooit antibiotica bij iemand die geen arts is;
- Houd je aan de dagelijks voorgeschreven hoeveelheid en neem het in op een vast tijdstip;
- Stop alleen met een antibioticakuur na overleg met je arts;
- Denk je allergisch te zijn voor antibiotica, leg dan precies vast om welke allergische reactie het gaat en door welk soort antibiotica deze allergie (mogelijk) veroorzaakt is.
Meer over antibiotica
Antibiotica: dit moet je weten
Bekijk voor meer informatie over antibioticaresistentie dit animatiefilmpje op de website van het RIVM: https://www.youtube.com/watch?v=TJFWo_utkaE of het college over resistente bacteriën van prof.dr. Remco Kort voor de Universiteit van Nederland.