Zwangerschap: tips & adviezen

Leefstijladviezen rond de zwangerschap
Zwanger! Dat goede nieuws moet gevierd worden. Je staat op het punt om een glas wijn te nemen om het te vieren, maar dan bedenk je je: 'Wacht, ik ben zwanger, dan gelden er richtlijnen wat betreft voeding, toch?'. Inderdaad en niet alleen wat betreft je voeding. Want als je zwanger bent of een kinderwens hebt, is het slim om in je leefstijl met een aantal zaken rekening te houden. Dan vergroot je de kans op een gezonde baby. Dr. Salwan Al-Nasiry, gynaecoloog-perinataloog aan Maastricht UMC+, vertelt waar je op moet letten.

Niet roken

Het advies waar je vast van hebt gehoord, is dat het belangrijk is om niet te roken tijdens de zwangerschap. Waarom? "Rook van sigaretten, sigaren of shag bevat allerlei schadelijke chemische stoffen. Als je deze rook inademt – ook de rook van andere rokers – komen die schadelijke stoffen via je longen terecht in de bloedbaan. Je bloedvaten transporteren deze schadelijke stoffen via het bloed naar de placenta, die in gezonde toestand zorgt voor de toevoer van voedingsstoffen naar de baarmoeder waarin het kindje groeit. Dit kan zorgen voor een afwijkende ontwikkeling van de baby en verminderde doorbloeding van de placenta. Roken kan daarom een negatieve invloed hebben op de groei en ontwikkeling van je kindje. Het is dan ook zeker verstandig om te stoppen met roken als je zwanger wilt worden of al zwanger bent. Dit geldt ook voor je partner en andere huisgenoten." Hulp daarbij is wellicht mooi meegenomen. De Stoppen met roken poli in het Maastricht UMC+ kan daarbij helpen. Meer over de Stoppen met roken poli

Do's & dont's voor een gezonde zwangerschap

Geen alcohol tijdens de zwangerschap

Ook alcohol is uit den boze tijdens de zwangerschap. "Alcohol komt komt via je slokdarm, maag en darmen bij je kindje terecht. In je darmen worden voedingsstoffen en bouwstoffen uit je voedsel 'gefilterd' en opgenomen in het bloed en getransporteerd naar al je organen, waaronder de placenta. Alcohol kan via deze weg schade aanbrengen, ook aan je kindje. Het zogeheten Fetal Alcohol Syndrome kan ontstaan: een heel scala aan vervelende aandoeningen bij de ongeborene." Hoe lekker of gezellig dan ook, toch is het verstandig om bier, wijn of andere alcoholische dranken te weerstaan. Ook dat ene glaasje, niet doen dus!

Geen drugs tijdens de zwangerschap

"Drugs kunnen ook ernstige gevolgen hebben voor moeder en kind. Wanneer je drugs gebruikt voor of tijdens je zwangerschap, is het verstandig te rade te gaan bij de verloskundige of gynaecoloog hoe hiermee om te gaan tijdens de zwangerschap. Zij zullen je adviseren hoe je kunt stoppen of afbouwen."

Pas op met cafeïne

"Er lijkt een negatief effect te zijn van cafeïne op de groei en ontwikkeling van de baby. Te veel koffie en energiedranken tijdens de zwangerschap is dan ook onverstandig."

Pas op met medicijnen

Slik je medicijnen (op recept of via de drogist)? Omdat medicatie al vroeg in de zwangerschap invloed kan hebben op de ontwikkeling van je kind, is het van belang dat je zorgvuldig met medicatie omgaat. Vertel je verloskundige of gynaecoloog dan ook altijd welke medicijnen je gebruikt.

Vermijd stress

Een kindje ter wereld brengen is niet niks. Een beetje stress tijdens de zwangerschap is dan ook niet meer dan normaal. Maar als stress constant aanwezig is, is het toch verstandig hier iets aan te doen. Want als moeder veel stress heeft, dan 'geniet' baby daar van mee, helaas. Relaxen tijdens de zwangerschap is dus niet alleen fijn, maar ook heel gezond. Tips om stress te verminderen:

  • Beoefen zwangerschaps-yoga of mediteer. Andere sporten werken vaak ook ontspannend. Echter liever geen contactsporten, sporten waarbij je hard kunt vallen of iets tegen je buik kunt krijgen.
  • Zing! Muziek schijnt te helpen om het stresshormoon cortisol in je bloed te verminderen. Kan het niet hardop? Neurie dan zachtjes of zing in gedachte.
  • Neem een warm bad, plof op de bank, drink een kopje thee of lees een goed boek. Relax!
  • Weet je niet waar de stress vandaan komt? Ga langs de huisarts, verloskundige of gynaecoloog en praat erover. Samen zoeken jullie naar oplossingen.

Werk en zwangerschap

"Werk je veel in een omgeving met kinderen, bijvoorbeeld in de kinderopvang of op een school? Of in de zorg? Pas dan op voor besmettingen door infectieziekten, zoals kindervirussen. Goed je handen wassen na het toiletbezoek, snottebellen afvegen en luiers verschonen is verstandig. Bovendien is het voor alle zwangere vrouwen aan te raden om een screenend bloedonderzoek te doen. Dit bloedonderzoek wordt aangeboden aan alle zwangeren door de verloskundige of gynaecoloog. Ben je werkzaam in een laboratorium, werk je met straling of met trillingen? Laat je dan adviseren door de Arbo-arts of dit schadelijk kan zijn voor je kindje."

Let op je voeding

Tijdens de negen maanden in afwachting van je kindje is gezond en gevarieerd eten belangrijk. Daarnaast heeft je lichaam en de ongeboren baby speciale behoefte aan bepaalde voedingsstoffen tijdens, maar ook al vóór de zwangerschap. Daarentegen zijn er ook voedingsstoffen die je beter kunt mijden. Waar moet je precies op letten? We hebben het voor je op een rijtje gezet!

  • Slik foliumzuur: "Veel verloskundigen en gynaecologen adviseren zwangeren en vrouwen die zwanger willen worden om foliumzuur supplementen te slikken om defecten in het zenuwstelsel – zoals het 'open ruggetje' – te voorkomen. Het zal bovendien de kans op bevruchting verhogen. De advieshoeveelheid is 0,4 mg per dag, in de periode van vier weken vóór het zwanger raken tot acht weken erna." Deze tabletten zijn zonder recept verkrijgbaar bij elke drogist.
  • Extra calcium: Volgens actuele inzichten van wetenschappers van Maastricht UMC+ is het verstandig om de calciumvoorraad van je lichaam goed aan te vullen. "Calcium zit in je voeding, bijvoorbeeld in zuivelproducten, noten en broccoli. Het advies is om daarnaast minimaal 1 gram per dag extra in te nemen door calciumtabletten te slikken. Ook deze kun je gewoon kopen bij de drogist. Door deze supplementen te nemen, verklein je de kans op zwangerschapsvergiftiging aanzienlijk. Dat is een aandoening die in principe elke zwangere zou kunnen krijgen en vervelend kan uitpakken voor zowel moeder als kind. Bovendien is calcium belangrijk voor de botopbouw van je baby. Geadviseerd wordt om dit te slikken vanaf vier maanden zwangerschap tot het einde van de zwangerschap. Overweeg je calciumtabletten te gaan gebruiken, doe dit dan altijd in overleg met je verloskundige of gynaecoloog." Meer over extra calcium tegen zwangerschapsvergiftiging
  • Extra vitamine D: "Het is aan te raden om vitamine D tabletten te slikken (10 microgram per dag) vanaf de vierde week van de zwangerschap. Vitamine D zorgt ervoor dat calcium makkelijker kan worden opgenomen in je darmen en zal bijdragen aan een betere botopbouw van je kindje." Wist je dat je ook vitamine D binnenkrijgt door lekker in de zon te zitten?
  • Pas op met omega-3 en omega-6 vetzuren: Door wetenschappers van Maastricht UMC+ is ontdekt dat onder meer bloeddruk, cholesterol en gewicht van het kindje samenhangen met omega-3 en omega-6 vetzuren in het bloed van de zwangere vrouw. "Omega-3 komt van nature veel voor in bijvoorbeeld vis, terwijl je omega-6 vetzuren vooral in plantaardige oliën zoals zonnebloemolie vindt. Hoewel deze vetzuren een gunstig effect kunnen hebben op de gezondheid van de zwangere (ze beschermen onder meer tegen hart- en vaatziekten), kunnen ze juist een negatief gezondheidseffect hebben op de ongeborene als ze worden genuttigd in grote hoeveelheden. Het advies is daarom om omega-3 en omega-6 vetzuren te matigen tijdens de zwangerschap." Meer over mega-3 en omega-6 vetzuren tijdens de zwangerschap 
  • Pas op met schelpdieren of lever: "Hoewel vitamine A een belangrijke voedingsstof is, is het voor de ontwikkeling van de baby niet verstandig om dit teveel te consumeren. Lever en schelpdieren bevatten veel vitamine A."
  • Geen rauw vlees, rauwe eieren, ongepasteuriseerde melk en schimmelkaas: "Laat ook rauw vlees, rauwe eieren, niet gepasteuriseerde melk en schimmelkaas even staan tijdens je zwangerschap. Bij het eten van deze producten loop je namelijk risico op infectie van een bepaalde parasiet of bacterie, die schadelijk kan zijn voor je baby en zelfs kan leiden tot een miskraam of vroeggeboorte. Overigens geldt dit ook voor het verschonen van de kattenbak – draag daarom handschoenen om jezelf te beschermen."
  • Eet vezelrijk: "Eet vezelrijk voedsel zoals rauwkost, fruit en volkoren producten. Dit kan namelijk voorkomen of verhelpen dat je minder en hardere ontlasting hebt door trager werkende darmen tijdens de zwangerschap. Bovendien verkleint dit het risico op aambeien. En heb je last van brandend maagzuur? Dit kan komen doordat de grote buik je maag wat opzij drukt. Het mijden van onder meer koffie, sinaasappelsap, vet eten en drankjes met prik kan deze klachten verminderen."

Meer over wat wel en niet te eten tijdens de zwangerschap op de website van het Voedingscentrum 

Let op je gewicht

Tijdens de zwangerschap zul je hoe dan ook aankomen. "Dit komt uiteraard door het gewicht van je kindje, maar ook door het vruchtwater, de placenta, extra bloed, borstweefsel en vetweefsel. Dit is nodig voor een gezonde ontwikkeling van de baby. Bij elkaar opgeteld is dit vaak 10 tot 15 kilo, maar na de zwangerschap zullen deze extra kilo's in de meeste gevallen weer verdwijnen."
Het zou natuurlijk mooi zijn als je je oude figuur weer terug krijgt als je eenmaal bent bevallen. Om te voorkomen dat je niet overmatig aankomt tijdens de zwangerschap, volgen hier een aantal tips.

  • Eet niet voor twee: Veel vrouwen denken 'Een baby in de buik, dus ik moet eten voor twee'. Een logische gedachte, maar dubbel zoveel eten is niet nodig. "Als je zwanger bent, neemt je lichaam bepaalde voedingsstoffen namelijk beter op en gaat er efficiënter mee om, dan als je niet in verwachting bent. De ontwikkeling van het kindje kost weliswaar veel energie, maar tegen het einde van de zwangerschap beweeg je vaak minder door de bolle buik. Dan heb je als moeder dus minder energie nodig. Zo blijft alles in balans. Dit heeft als gevolg dat normale hoeveelheden volstaan voor jou én je kindje."
  • Houd je zoete trek onder de duim: "Als je tijdens de zwangerschap toch meer trek krijgt, neem dan een gezond tussendoortje zoals een stuk fruit. Probeer je zoete trek onder de duim te houden. Want als je zelf in je zwangerschap te zwaar bent, loopt ook jouw kindje iets meer risico op een hoog gewicht. Dit laatste kan het risico vergroten op een moeilijke bevalling en overgewicht in het verdere leven van je kind. Natuurlijk is te weinig eten ook niet de bedoeling, omdat dit juist een te laag geboortegewicht kan veroorzaken. Heb je twijfels over je gewicht tijdens de zwangerschap? Informeer dan bij je verloskundige of gynaecoloog wat voor jou ideaal zou zijn."
  • Blijf bewegen: "Elke dag 30 minuten actief zijn, is zeker aan te raden. Fietsen, lopen, zwemmen of zwangerschapsgym kan allemaal prima. Maar ook huishoudelijke taken zoals stofzuigen of schrobben dragen bij aan je conditie. Contactsporten, sporten waarbij je hard kunt vallen of iets tegen je buik kunt krijgen, zijn daarentegen even geen goed idee."

Overgewicht en kinderwens?

Heb je overgewicht, en/of rook je en heb je een kinderwens? Overweeg dan eens om deel te nemen aan het TOP-mama programma van de afdelingen Kindergeneeskunde en Gynaecologie van het Maastricht UMC+. Zij doen onderzoek naar het aanpakken van overgewicht en eventueel roken bij vrouwen met een kinderwens. Ze bieden vrouwen met een kinderwens een leefstijlprogramma aan dat al start voor de zwangerschap. Hierbij wordt aandacht besteed aan gezonde voeding en voldoende beweging. Indien je rookt, wordt ook aandacht besteed aan stoppen met roken. De begeleiding start al voor de zwangerschap en wordt vervolgd tijdens de zwangerschap en tot 1 jaar na de bevalling. Klik hier voor meer informatie

Meer informatie

 

Gezond Idee
Sluit de enquête