Maastricht UMC+
Schimmels zijn niet populair. Bij schimmel denken we aan afbraak en bederf. Aan beschimmelde boterhammen, groen bepoederde sinaasappels, jeukende vaginale schimmelinfecties, voetschimmel en zwart uitgeslagen badkamers. Met hun stoffige, wollige of harige verschijning in allerlei kleuren zien ze er nogal griezelig uit. Meer over voedselschimmel
Maar nog enger is dat schimmels lang niet altijd zichtbaar zijn, dat ze soms de vorm aannemen van enorme ondergrondse netwerken van draden, soms wel honderden meters lang. Gisten, ééncellige schimmels, kunnen binnen twee dagen evenveel nakomelingen voortbrengen als er in Nederland inwoners zijn!
De bekendste schimmel, de paddenstoel, kan buitengewoon giftig zijn. Wetenschappers waarschuwen voor het oprukken van invasieve schimmels die via het bloed in longen, hersenen, nieren en lever kunnen doordringen. Wereldwijd sterven er jaarlijks naar schatting 1,5 miljoen (!) mensen aan schimmelinfecties.
Nuttige schimmels
Maar schimmels zijn ook nuttig. In de natuur spelen schimmels een wezenlijke rol doordat ze zorgen voor de noodzakelijke afbraak van dood organisch materiaal. Ze verwerken bijvoorbeeld dode bladeren of omgevallen boomstammen en zijn zo de opruimers van de natuur. Ze worden ingezet bij gewasbescherming en het zijn ideale studieobjecten voor genetische studies.
Schimmels lijken in de toekomst al die schadelijke plastics te kunnen gaan vervangen. Ze spelen een belangrijke rol bij de productie van medicijnen, zoals antibiotica. Schimmels zijn bovendien onmisbaar bij de voedselproductie. Zonder gist geen brood. Paddenstoelen kunnen dan wel soms giftig zijn, maar ook heel lekker. En die Franse kazen waar we zo van houden? Zonder schimmels geen brie of camembert.
Fungi
Schimmels – de wetenschappelijke naam is fungi – zijn levende micro-organismen. Ze kunnen meercellig of ééncellig zijn, in het laatste geval spreken we van gisten. Een schimmel heeft voedsel nodig om in leven te blijven. Dat voedsel halen ze bijvoorbeeld uit dode organismen.
Parasitaire schimmels
Parasitaire schimmels halen hun voedsel uit levende organismen. Ze kunnen een levende boom aantasten en doen wegrotten. Parasitaire schimmels kunnen ook schimmelziekten (ofwel mycosen) bij mensen veroorzaken. Schimmelziekten bij mensen worden onderverdeeld in huidschimmels en invasieve schimmels (ofwel schimmels in het lichaam).