Gebruik je kop, fietshelm op!

Stap op de fiets met een fietshelm op. As simple as that. Het een kan niet zonder het ander. Tenminste, als het aan Marcel Aries en Ruud Segers ligt, beiden arts op de Intensive Care van het Maastricht UMC+. Ze zien een toename in het aantal fietsongelukken met ernstig hoofdletsel veroorzaakt doordat fietsers geen helm dragen. In deze Gezond Idee-blog houden ze een warm pleidooi voor het dragen van een fietshelm.

Het dragen van een fietshelm past wat ons betreft binnen 'Veilig Verkeer' Nederland waarbij ook niemand zich meer afvraagt of het verstandig is om een autogordel te dragen, autostoeltjes voor kinderen te gebruiken of in een auto met airbag te rijden. Toch geldt die redenering nog steeds niet voor het dragen van een fietshelm. Een vaak genoemde reden voor het niet-dragen van een helm is dat je haar er slecht van gaat zitten en het ongemak van het meezeulen van een helm nadat je je fiets hebt gestald. En natuurlijk klopt het dat Nederland een relatief veilig fietsland is met aparte fietsstroken, maar er wordt ook nergens zoveel gefietst als in Nederland. En de fietssnelheden gaan de laatste jaren fors omhoog door E-bikes.

Dragen van fietshelm schiet er nog vaak bij in

Er is niet direct wetgeving nodig om fietsende Nederlanders van het nut van het dragen van een helm te overtuigen, denken we. Bij wielrenners en mountainbikers is al lang 'de knop om' en is fietsen zonder helm eerder uitzondering dan regel. Maar bij fietsers op een 'gewone' fiets én bij de steeds groter wordende groep E-bike-rijders schiet het dragen van een helm er in veel gevallen nog bij in. Op de Intensive Care zien we de laatste jaren dan ook steeds meer patiënten die (ernstig) hersenletsel hebben opgelopen na een fietsongeluk waarbij ze geen fietshelm droegen. Verwondingen die variëren van lichte hersenschuddingen tot ernstige bloedingen en schedelfracturen.

Een ongeluk zit in een klein hoekje

Het overkomt ook zeker niet alleen ouderen, maar ook jonge fietsers, bijvoorbeeld omdat ze ten val komen tijdens woon-werkverkeer, al dan niet op hun E-bike. Vaak gaat het dan om 'alledaagse' ongevallen uit de categorie 'een ongeluk zit in een klein hoekje'. Zoals bijvoorbeeld een jonge moeder die door een openslaand autoportier over de kop sloeg. Breuken of bloedingen in de rest van haar lichaam had ze niet, maar haar hoofd liep flinke schade op. De vrouw lag weken lang op de Intensive Care met een ernstige hersenkneuzing. Nadien heeft ze nog in het ziekenhuis en een revalidatieoord moeten herstellen. Hopelijk kan ze weer zelfstandig functioneren in de toekomst. Hersenletsel heb je namelijk levenslang....

Wij zullen niet beweren dat een helm in dit geval het hersenletsel volledig had kunnen voorkomen, maar we zijn ervan overtuigd dat de schade in het hoofd een stuk minder was geweest. Een fietshelm kan namelijk een groot deel van de energie bij een val op het hoofd absorberen of van het hoofd wegleiden. Hierdoor zullen bij een valpartij geen of minder (ernstige) schedelbreuken en hersenkneuzingen voorkomen. Daarom is ons advies: 'gebruik je kop, fietshelm op!'

Tips voor de aanschaf van een fietshelm

Tenslotte hebben we nog een aantal tips voor de aanschaf van een fietshelm:

  • Kies een fietshelm die intensief getest is en die beschikt over een Europees keurmerk.
  • Zorg dat de helm niet te klein of te groot is, maar goed past: laat je bij voorkeur adviseren in een fietsspeciaalzaak.
  • Kies een lichte fietshelm die comfortabel zit en waar lucht doorheen kan.
  • Kies een fietshelm van de nieuwste generatie, die bieden de meest optimale bescherming. Na onderzoek is gebleken dat lang niet alle fietshelmen in staat zijn om de zijkant en achterkant van het hoofd voldoende te beschermen. Vooral op de plekken waar het schedelbot het dunst is, bieden niet alle helmen voldoende bescherming. Een goede helm moet dus een groter gedeelte van het hoofd bedekken.
  • Kun je iets meer uitgeven, ga dan voor een helm met MIPS: Multi-Directional Impact Protection System. MIPS is een extra laag met elastiekjes binnenin je helm en biedt extra bescherming als je valt omdat de energie door de snelle draaiing van hoofd en hersenen bij een val door de elastiekjes wordt opgenomen.
  • Val je met je helm, schaf dan direct een nieuwe aan. De helm biedt namelijk geen optimale bescherming meer na een val.

Marcel Aries, neuroloog-intensivist Intensive Care Maastricht UMC+
en
Ruud Segers, longarts-intensivist Intensive Care Maastricht UMC+

Meld je aan voor de Gezond Idee nieuwsbrief

fietshelm
Foto iStock
Sluit de enquête