Zo werken onze darmen

Ze spelen een belangrijke rol in ons spijsverteringssysteem, maar ze doen veel meer. Onze darmen vormen ook de basis van ons immuunsysteem. En ze zijn ons ‘tweede brein’ – ze kunnen onze stemming beïnvloeden. En wat te denken van poeptransplantatie?

Van mond naar… kont, ja

Alles wat we eten en drinken wordt tijdens de spijsvertering afgebroken tot kleine bouwstenen of voedingsstoffen die direct door het lichaam worden benut als energie, of bijdragen aan de opbouw of herstel van het lichaam. Dat ingenieuze proces begint in de mond. Enzymen in het speeksel maken het voedsel glad en smeuïg. Eenmaal doorgeslikt komt het voedsel in de slokdarm: een elastische buis van ongeveer 25 centimeter lang. De spieren in de slokdarm trekken samen en ontspannen zich en duwen het voedsel zo langzaam naar de maag, waar het vermengd wordt met maagsap. Via een sluitspiertje gaat het vervolgens beetje bij beetje naar de dunne darm. Daar breken spijsverteringssappen en enzymen het voedsel af tot voedingsstoffen en die komen dan via de darmwand in het bloed terecht.

Voedsel dat niet verteerd kan worden, gaat in de vorm van waterdunne brij naar de dikke darm. Daar wordt het vocht eruit gehaald en ontstaat poep. De poep wordt tijdelijk opgeslagen in het laatste stuk van de dikke darm, de endeldarm. Als die vol is, gaat een seintje naar de hersenen: tijd om te poepen! Afhankelijk van de samenstelling van ons voedsel duurt dit hele proces 24 tot 48 uur.

Op je hoofd staan en eten

De samentrekkende en ontspannende beweging waarmee de slokdarm het voedsel naar de maag transporteert, heet peristaltische beweging. Die is zo krachtig dat we op ons hoofd staand kunnen eten – als we dat zouden willen.

Het tweede brein

De darmen hebben als enige orgaan in ons lichaam een eigen zenuwstelsel: ons ‘tweede brein’. Via een zenuwbaan wordt informatie uitgewisseld tussen dat tweede brein en de hersenen in ons hoofd. Door die uitwisseling kunnen de darmbacteriën chemische processen in de hersenen beïnvloeden en daarmee ons gedrag en onze gevoelens. Bacteriën in de darmen stimuleren bijvoorbeeld de productie van het hormoon serotonine dat invloed heeft op ons angstniveau en onze stemming. Recent toonden wetenschappers aan dat mensen met een depressie bepaalde bacteriën missen in hun darmen. Dergelijke ontdekkingen geven nieuwe betekenis aan de term ‘onderbuikgevoel’. Lees meer

De darm als beschermer

In de darm komt het lichaam in contact met stoffen van buitenaf. Dat zijn niet alleen voedingsstoffen, maar ook schadelijke bacteriën en virussen. De darm beslist steeds: wat is goed en neem ik op, wat vormt een gevaar en moet onschadelijk worden gemaakt? De darm vormt de eerste barrière tegen ongewenste indringers en is daardoor het belangrijkste onderdeel van ons immuunsysteem.

Poeptransplantatie

Poeptransplantatie vindt niet zoals je misschien zou verwachten plaats via de anus, maar door de neus. Met een slangetje door neus, slokdarm en maag wordt een oplossing van de ontlasting van een gezonde persoon ingebracht in de darmen van de patiënt. Die daar – gelukkig – niks van proeft of ruikt. De gedachte is dat een afwijkende darmmicrobiotica van patiënten mede veroorzaker kan zijn van bepaalde ziekten.

Op dit moment wordt poeptransplantatie in de praktijk alleen nog maar toegepast als behandeling bij een specifieke infectieziekte van de dikke darm, maar er vindt bijvoorbeeld ook onderzoek plaats naar de effectiviteit van poeptransplantatie bij de behandeling van diabetes mellitus type 1 en multiple sclerose.

Zo uniek als een vingerafdruk

Elk mens heeft zijn eigen unieke darmmicrobiota, samengesteld uit goede en slechte bacteriën. Als je gezond bent, houden die elkaar in balans en dat bepaalt mede onze weerstand. Het eten van veel bewerkte producten en geraffineerde suikers zorgt er overigens voor dat de slechte bacteriën in aantal toenemen. Lees meer  

Waar worden darmen blij van?

  • vezelrijk en gevarieerd eten (veel groente, fruit en volkorenbrood)
  • 1,5 tot 2 liter water per dag
  • weinig verzadigd vet (liever olijfolie of boter)
  • veel lichaamsbeweging
  • een regelmatig bezoek aan het toilet (en hou het bij aandrang niet op)
  • een gezond lichaamsgewicht
  • weinig alcohol en nooit meer roken!

Lees meer

Darm-weetjes

  • 1,5 KILO Zoveel ongeveer wegen de bacteriën in onze darmen bij elkaar opgeteld.
  • 1 GRAM In elke gram poep zitten meer bacteriën dan er mensen op aarde leven, namelijk zo’n 100 biljoen.
  • 1.000 SOORTEN Uit zoveel verschillende bacteriesoorten kan je darmflora bestaan.
  • 200 m² Dat is hoe groot de oppervlakte van de slijmvlieslaag aan de binnenkant van de dunne darm uitgerold ongeveer is – zo’n beetje de grootte van een tennisbaan.
  • 150 GRAM Zoveel ontlasting poepen we gemiddeld elke dag uit.
  • 1,5 LITER Zoveel lucht ongeveer circuleert na een maaltijd in ons maag-darmstelsel. Bij elke hap slik je immers lucht mee naar binnen en ook tijdens het afbreken van de voeding komen gassen vrij. Windjes zijn dus heel natuurlijk.

Ook interssant

Zo werken onze darmen
Foto iStock
Sluit de enquête