Angst is een natuurlijk overlevingsmechanisme dat je leven kan redden. De dreiging van gevaar geeft ons lichaam namelijk een signaal dat het tijd is om te vluchten of vechten. En dankzij de snelle aanmaak van hormonen als adrenaline en cortisol lukt het om meteen te reageren. Gelukkig komen we tegenwoordig niet meer zo vaak in acuut bedreigende situaties terecht. Toch leidt één op de vijf mensen aan een angststoornis.
Verschil tussen paniek en angst
“Er is een verschil tussen vrees en paniek”, vertelt psychiater dr. Koen Schruers van het Maastricht UMC+. “Als je zoveel last hebt van angst en vrees dat het je dagelijkse leven verstoort, spreek je van een angststoornis. Mensen kunnen bang zijn voor hoogtes, spinnen of lijden aan claustrofobie (engtevrees). Dit kan tot een stoornis leiden, dat je bijvoorbeeld geen lift in durft of de deur van een openbaar toilet niet dicht wil doen. Een paniekaanval komt daarentegen meestal plotseling opzetten. Mensen worden duizelig, krijgen hartkloppingen, gaan zweten. Bij de Eerste Harthulp in het Maastricht UMC+ herkennen we dit, maar in het buitenland word je vaak naar huis gestuurd met de boodschap; u mankeert niets. Terwijl er wel iets aan de hand is, alleen niet met je hart."
De meest voorkomende angsten op een rijtje
Hoe herken je een angststoornis of paniekaanval?
Het is niet altijd eenvoudig om een angststoornis of een paniekaanval te herkennen. Een hele reeks verschijnselen kan wijzen op het ontwikkelen van een angststoornis. Verschijnselen die vaak in een mensenleven voorbij komen, maar ineens wel heel erg veel en in combinatie met elkaar én langdurig. Bijvoorbeeld: hoofdpijn, buikpijn, slaapproblemen, concentratieproblemen, gebrek aan eetlust, bange voorgevoelens, nervositeit, een gevoel van spanning en onrust. Een paniekaanval kun je onder meer herkennen aan duizeligheid, hartkloppingen, trillen, misselijkheid, een doof gevoel of tintelingen in armen en benen, een gevoel van onwerkelijkheid of je naar de film kijkt.
Wie heeft er het meeste last van?
Veel kleine kinderen lijden aan een of andere dwanghandeling, maar groeien daar vaak wel overheen. Een echte angststoornis ontwikkelt zich meestal in de late tienerjaren of begin twintig. En vaker bij vrouwen dan bij mannen. Dat kan heel goed met de hormoonhuishouding te maken hebben: paniekklachten nemen toe in de premenstruele periode, bij zwangerschap of net voor de menopauze. Ook dat bij sommige vrouwen de paniekaanvallen juist verdwijnen tijdens zwangerschap, geeft aan dat hormonen een sterke rol spelen. Dwangstoornissen komen overigens bij mannen en vrouwen even vaak voor. Het zou natuurlijk kunnen zijn dat veel mannen het niet zo stoer vinden om toe te geven dat ze een angststoornis hebben en dat is dan weer van invloed op de cijfers.
