Dit moet je doen bij zwarte vlekjes en lichtflitsen in je ogen

In je ogen zit glasvocht. Dit glasvocht bestaat uit een gelei die de oogbol opvult en bevindt zich achter je pupil, met daarachter weer het netvlies. Hier vangen de staafjes en de kegeltjes in je ogen de beelden vanuit je ooglens op en sturen ze door naar je hersenen. Het glasvocht werkt daarbij als de lucht binnenin een ballon: het houdt het netvlies op zijn plaats. Wanneer veranderingen in die gelei plaatsvinden, werpt dit kleine schaduwvlekjes op het netvlies. Dit zijn de vlekjes die je ziet wanneer je naar een lichte, heldere achtergrond kijkt.

Toename van zwarte vlekjes en zichtverlies

Met het ouder worden verandert de structuur van het glasvocht, net zoals bij je huid. Dan is er een plotselinge toename in vlekjes en mogelijk een vermindering van je zicht. Het oog heeft meestal een paar maanden nodig om zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Daarna is je zicht weer hersteld en de hoeveelheid zwarte vlekjes is weer klein en onopvallend.

Emeritus hoogleraar Peter Ringens, voorheen werkzaam als oogchirurg in het MUMC+, zegt dan ook dat je het oog beter even de tijd kunt geven om zichzelf te herstellen in plaats van meteen te kiezen voor een operatie. "Aan elke operatie zijn risico's verbonden. Niets doen is meestal het beste, maar laat er wel naar kijken door een specialist als je ineens een heleboel zwarte vlekjes ziet. Een oogspecialist kan dan uitsluiten dat er iets met je netvlies aan de hand is."

Loslatend netvlies

"Wie met een toename van zwarte vlekjes en zichtverlies naar de huisarts gaat, krijgt zeker de vraag naar lichtflitsen. Die flitsen zijn een teken dat er getrokken wordt aan het netvlies. Daarbij kan een klein scheurtje in het netvlies worden getrokken, waarna een netvliesloslating op kan treden. De meeste huisartsen volgen de richtlijn dat zonder lichtflitsen het netvlies niet in gevaar is," aldus Ringens.

"Maar," waarschuwt hij, "de helft van de mensen bij wie het netvlies loslaat, ziet deze flitsen niet. Hun enige waarschuwing komt in de vorm van die zwarte vlekjes. Dring dus altijd aan op een doorverwijzing om je netvlies te laten bekijken. Als er sprake is van een scheurtje kan dit met een laserbehandeling worden behandeld. Zo neemt het risico op een netvliesloslating aanzienlijk af en voorkom je schade aan je ogen die niet zo makkelijk te herstellen is.

Verhoogd risico op netvliesloslating

Sommige mensen hebben een groter risico op het loslaten van hun netvlies. Bijziendheid, een hogere leeftijd en erfelijke aanleg zijn factoren om rekening mee te houden. "Dan is het extra noodzaak om bij een plotselinge toename van zwarte vlekjes via de huisarts je netvlies te laten controleren", waarschuwt Peter Ringens.

Goed om te onthouden: 

• een paar vlekjes zien als je naar buiten kijkt, is heel gewoon
• ga naar de huisarts als je plotseling veel vlekjes ziet en je zicht minder wordt, en vraag om een verwijzing naar een oogspecialist
• een huisarts vraagt meestal naar lichtflitsen om het risico op netvliesloslating te controleren, maar niet iedereen ziet deze flitsen
• het oog heeft een goed herstellend vermogen, maar beter is het om het loslaten van het netvlies te voorkomen, wees daarom alert.