Burn-out: dit moet je weten

Burn-out
Foto iStock
Voel je je helemaal opgebrand? Je bent niet de enige: een miljoen Nederlanders worstelen met een burn-out. Wat is dat precies en wat kun je eraan doen? De experts van het Maastricht UMC+ zet feiten en fabels over deze beroepsziekte nummer 1 op een rij én geven tips om het te signaleren én om er (zelf) uit te komen.

Mensen raken opgebrand als ze meer doen dan ze aankunnen. Hun draaglast overstijgt dan hun draagkracht. Dat gebeurt niet van de ene op de andere dag. Het gaat sluipend van kwaad tot erger totdat je volledig uitgeput bent. Het voelt alsof je accu langzaam leegloopt. In het begin kun je hem nog wel opladen, maar op een gegeven moment is hij gewoon op.

Is een burn-out voor watjes?

Werkgevers zien een burn-out nogal eens als een teken van zwakte. Maar het zijn juist de rotsen in de branding en de noeste doordouwers die instorten. Perfectionisten, die hoge eisen stellen aan zichzelf en blijven doorgaan als anderen allang hebben afgehaakt, die hart voor de zaak hebben en zich enorm verantwoordelijk voelen om de klus te klaren. Ze zorgen beter voor hun baas dan voor zichzelf. Ideale werknemers dus.

Keerzijde is echter dat ze zichzelf ook wegcijferen, geen nee kunnen zeggen en voortdurend over hun grenzen heen gaan. Opvallend is hoe vaak het woord 'moeten' voorkomt in hun vocabulaire. 'Ik moet dit nog even afmaken', 'dit moet echt anders', 'ik moet dit zelf kunnen oplossen'.

Er rust nog steeds een taboe op deze aandoening. Alsof je je ervoor moet schamen. Alsof je een aansteller bent als je erover klaagt. Terwijl liefst 1 miljoen Nederlanders – 1 op de 7 werknemers – last hebben van burn-outklachten en het inmiddels met stip op 1 staat in de lijst met beroepsziekten.

Gewoon moe of overbelast?

Moe zijn we allemaal wel eens. En bijna iedereen komt ook wel eens bekaf thuis na een dag werken. Dat maakt nog geen burn-out. Daarvan spreek je pas als je langer dan zes maanden last hebt van lichamelijke en psychische stressverschijnselen, waarbij uitputting en vermoeidheid de boventoon voeren. Overspannenheid en stress zijn de voorbodes van een burn-out (al leiden die lang niet altijd tot uitputting).

Alles draait om die balans tussen draaglast en draagkracht. Een beetje spanning is gezond: dat kan je boven jezelf uittillen. Maar als er in een relatief korte periode te veel van je wordt verwacht of vereist, raak je overspannen. Vaak is een herstelperiode van een week of zes dan voldoende om weer in balans te komen. Als de klachten echter steeds heftiger worden, langer duren, je maar doordendert in de hoogste versnelling en het je niet meer lukt de knop om te zetten, stort je uiteindelijk volledig in. Dan zijn al je reserves op. En ben je uiteindelijk niet meer in staat tot simpele huishoudelijke taken, heb je geen energie meer om te wandelen (laat staan sporten), kun je geen prikkels meer verdragen (zoals feestjes, tv-kijken) en kun je je niet meer concentreren.

Burn-out-symptomen: hier moet je op letten

Ook interessant:

Sluit de enquête