Als je ernstige klachten hebt of langer dan twee weken darm- en buikklachten hebt, kun je het beste even langs de huisarts gaan. Wanneer de klachten chronisch zijn/worden, kan er namelijk sprake zijn van het prikkelbaredarm-syndroom, ook wel PDS genoemd. De meest voorkomende klachten bij PDS zijn buikpijn, buikkrampen, diarree of juist moeizame ontlasting, een opgezette buik, een opgeblazen gevoel of winderigheid. Sommige mensen met PDS ervaren voortdurend klachten, terwijl anderen langdurig klachtenvrij zijn. Zelfs bij één persoon kunnen de klachten van dag tot dag verschillen.
Het prikkelbaredarm-syndroom hoort tot de groep van ziekten zonder zichtbare lichamelijke afwijkingen, ook wel Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) genoemd. Het kan je leven totaal op de kop zetten. Er zijn zelfs mensen die vanwege hun klachten niet meer kunnen werken en bij ieder uitstapje een 'toiletroute' moeten plannen.
Stress, trauma en sociale omgeving
Stress, een trauma of je sociale omgeving kunnen een rol kunnen spelen bij het ontwikkelen of in stand houden van PDS-klachten. MDL-arts dr. Joanna Kruimel: "Het is bij PDS daarom belangrijk om niet alleen naar de lichamelijke klachten te kijken, maar om samen met de patiënt naar de problemen te kijken vanuit het gezichtspunt van 'heel de mens in zijn/haar dagelijkse leven'. Het is het meest effectief als de arts hierbij een adviserende, coachende rol heeft."
"Darmklachten – zoals diarree, obstipatie en een opgeblazen gevoel – kunnen onbewust mede door stress worden veroorzaakt. Denk bijvoorbeeld aan reacties van je buik en darmen op een examen of op een sollicitatiegesprek. Het is als een hertje dat moet vluchten voor een wolf en zijn ontlasting in één keer laat lopen. Deze biologische stressreactie heeft als doel sneller weg te kunnen vluchten, maar is ook bij onszelf nog aanwezig en dan juist hinderlijk."
Invloed voeding op PDS
Ook wat je eet en drinkt kan een grote impact op je darmen hebben. Dr. Joanna Kruimel: "Dat merk je bijvoorbeeld als je een avond uitgebreid en vet gegeten hebt in een restaurant. Maar je kunt ook buikpijn en diarree ontwikkelen door het drinken van grote hoeveelheden koolzuurhoudende dranken of veel koffie met cafeïne erin. Rekening houden met dergelijke zaken kan PDS-klachten verlichten."
Verstoorde hersen-darm-as
Langdurige problemen in buik- en darmen, zoals prikkelbaredarm-syndroom, kunnen ook worden veroorzaakt of onderhouden door een verstoorde hersen-darm-interactie. Psychiater dr. Carsten Leue legt uit: "Het alarmsysteem van het lichaam staat niet meer goed afgestemd, waardoor je darmen en je brein in de hoogste staat van paraatheid schieten. Zelfs zonder duidelijke aanleiding. Waar normaal een heel angstige situatie of een virusinfectie zorgt voor misselijkheid of diarree, schieten je darmen dan zonder duidelijke prikkel al in een noodstand." Lees meer
Terughoudend met medische ingrepen
Dr. Kruimel en dr. Keszthelyi pleiten voor terughoudendheid van artsen in het doen van uitgebreide en ingrijpende diagnostiek bij patiënten met PDS. "Het is de kunst om de juiste zorg te bieden, liefst met een multidisciplinair team, en de patiënt de tijd en aandacht te geven die hij of zij verdient. Een scopie (een inwendig maag- of darmonderzoek) is door artsen zo gedaan, maar kan voor patiënten een ingrijpende ervaring zijn en ook complicaties geven. Het is belangrijk om mensen geen onderzoeken te laten ondergaan die niet strikt noodzakelijk zijn. Als je na zo'n onderzoek vervolgens hoort 'dat er niks aan de hand is' ben je natuurlijk nog geen stap verder gekomen. Ook operaties zijn bij PDS niet zinvol en veroorzaken regelmatig tal van nieuwe problemen. Zo kom je van de 'regen in de drup' terecht en dat is natuurlijk niet de bedoeling."
"Het is zeer belangrijk dat je arts de tijd neemt en je concrete handvatten aanbiedt om naar een betere kwaliteit van leven te kunnen groeien. Een multidisciplinaire aanpak met artsen vanuit meerdere medische disciplines werkt vaak het beste. Afhankelijk van jouw situatie kun je onder meer denken aan een speciaal dieet of bekkenbodemfysiotherapie, waarbij een diëtist of bekkenfysiotherapeut je kunnen helpen. Of denk aan een behandeling door een psycholoog of psychiater."
De artsen begrijpen goed dat mensen regelmatig wanhopig worden van hun klachten en uiteindelijk alternatieve wegen zoeken om zich beter te voelen. "Je moet daarbij wel goed opletten, want er is rond dit onderwerp veel onjuiste informatie in omloop. De oplossingen die geboden worden, werken vaak niet en soms zijn alternatieve therapieën zelfs gevaarlijk. Bij zogeheten poeptransplantaties moet je bijvoorbeeld zeer terughoudend zijn en altijd eerst een goed geïnformeerde arts raadplegen", waarschuwt dr. Daniel Keszthelyi.
Lees ook
- Meer over Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK)
- Dit kun je zelf doen bij onverklaarbare lichamelijke klachten (SOLK)
- Dit moet je weten over het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS)
- Dit kun je doen tegen een overactieve blaas
- Tinnitus beter begrijpen en beter behandelen
- Dit moet je weten over fibromyalgie